Geen passende zorg zonder passend zorgsysteem

Passende zorg is al jaren dé stip op de horizon in zorgland en in Den Haag. Digitalisering, datadelen, betere samenwerking, en wondermiddel tegen alle kwalen, kunstmatige intelligentie, moeten de zorg beter, bereikbaar en betaalbaar houden voor iedereen. Dat is hard nodig, want de kosten rijzen de pan uit en er wordt een schrijnend tekort aan dokters en zorgmedewerkers verwacht.

Het leven is echter sterker dan de leer. Door gebrek aan visie, daadkracht, samenwerking en regie laat het ingewikkelde bureaucratische en verschotte zorgstelsel zich lastig hervormen.

De hoop is gevestigd op het inmiddels alweer 3 jaar geleden gesloten Integraal Zorgakkoord en het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord, waarin het ministerie van VWS en een groot aantal partijen in de zorg afgesproken hebben om samen te werken aan ‘passende zorg’.

Een goedbedoelde nieuwe stip, maar ik zie nog weinig beweging. Het systeem smoort vrijwel elke concrete innovatie en vernieuwingsbereidheid van de betrokken partijen in de kiem. Dokters zijn met handen en voeten gebonden aan prestatiecodes en hebben geen tijd en ruimte voor serieuze vernieuwing. Ziekenhuisbestuurders zijn druk met het runnen van hun bedrijfsverzamelgebouw. Commerciële laboratoria en andere leveranciers met het rendement. Verzekeraars fungeren, met hun inkoopbeleid door middel van prijsdruk en kostenverlaging, als marktmeester. En de patiënten hebben door hun afhankelijkheid stem noch positie.

En de politiek? Die is hopeloos verdeeld en ziet, een enkele witte raaf daargelaten, het zorgsysteem vooral als een te hoge, maar lastig te beteugelen kostenpost. Zie de verkiezingsprogramma’s vol gemeenplaatsen en ongeopende denkpakketjes als passende zorg. Verder laten zij het probleem graag aan de markt over, getuige de reactie van de zorgspecialist van een (grote) politieke partij op de brandbrief van iDx over het belang van passende diagnostiek. “Dank voor je bericht. Ik begrijp je punt, maar wij gaan natuurlijk niet over diagnostiek, net zo min als dat we gaan over lesprogramma’s in het onderwijs of hoe mensen in een andere sector hun werk kunnen doen. (…)”

Knullig, want zolang iedereen blijft navelstaren komen we niet tot de drastische verandering die nodig is en blijft het dweilen met de kraan open. Passende zorg begint met een passend zorgsysteem!

Cherelle de Graaf